Judith von Halle Behrend, gestigmatiseerd? (deel 1)

Judith von Halle Behrend, gestigmatiseerd? (deel 1)

2004-2014

Het is al weer 10 jaar geleden dat er binnen antroposofische gelederen heftige consternatie ontstond. Een van origine joodse vrouw , Judith Behrend, (getrouwd von Halle, verderop afgekort met JvH) werkzaam bij een Berlijnse antroposofische instelling zou de stigmata ontvangen hebben.(01)
Ontdekker van dit "fenomeen" was Peter Tradowsky, die tot dat moment een niet onverdienstelijk spreker en schrijver over antroposofische esoterische thema's was.(02)
In een bericht van de zogenaamde Urteils-Findungs-Kommission (03) wordt het als volgt beschreven:

JvH beschrijft: “”Peter Tradowsky was de eerste, die het [de stigmatisering] gezien”” en als zodanig herkend heeft. “”Ik had wat geschreven en hij zat recht tegenover mij en heeft toen iets op de rug van de hand gezien. Dat was aanvankelijk zo iets als een soort bloeduitstorting. Hij zei: dat lijkt op een stigma. Dat ontwikkelde zich dan gedurende de volgende twee weken op zo'n manier, dat men zeggen kon, hij heeft gelijk.”” JvH had aanvankelijk gedacht, dat ze door het werken met een papegaaienbektang aan de tegels van haar nieuwe badkamer in de binnenkant van de rechterhand een bloeduitstorting had gekregen. Maar, “”later”” kwam hetzelfde in de linker hand en dan op de rugzijde en aan de voeten enz.. En toen was het natuurlijk duidelijk, dat het dat wel niet kon zijn.””

Het gaat om een zogenaamde papegaaienbektang als boven afgebeeld. Volgens JvH zou ze zich hiermee ongemerkt aan de binnenkant van haar hand verwond kunnen hebben. Vervolgens ziet Peter Tradowsky als eerste aan de buitenkant van haar hand iets als een wond en interpreteert het direct als een stigma.

Kunt u zich voorstellen dat iemand die zegt van jongs af aan helderziend te zijn, die bovendien een gediplomeerde architecte is, zich “”onbewust “” zo'n wond aan binnenkant van de hand kon toebrengen met dergelijk gereedschap? In haar boeken is het juist het bewustzijn (en de verfijnde zintuiglijke waarneming, zelfs op grote afstand) waar ze zo'n grote aandacht aan schenkt. (04) Bovendien zij opgemerkt dat deze gedachte bij haar opkomt nadat aan de buitenkant van haar hand iets wordt waargenomen, terwijl de verwonding aan de binnenkant vermoed wordt door JvH zelf. Een klein wondje kan over het hoofd gezien worden, maar één die de hele hand doorboort? Elders wordt ook verteld dat de wonden zich van binnen naar buiten openbaren. (05) Hoe bewust is JvH? In het vervolg blijkt toch dat er aan het bezit van deze stigmata zo'n belang gehecht wordt, omdat dat de bron zou zijn van al haar schouwingen met betrekking tot het Christusgebeuren.

Hieraan moet nog worden toegevoegd dat er geen rapport bekend is van een objectieve arts dat aangeeft dat de stigmata daadwerkelijk op natuurlijke wijze zijn ontstaan (maar ook niet dat het tegendeel het geval is) en ook is er geen medisch rapport dat bevestigt dat JvH daadwerkelijk zonder voedsel zou kunnen leven (wederom ook niet het tegendeel). De aanname van stigmata en leven zonder voedsel stamt dus alleen van bronnen als Tradowsky en haarzelf en wordt door de volgelingen zondermeer voor waar aangenomen en verder verspreid. (06)

De Urteils-Findungs-Kommission (01) uit wiens rapport boven geciteerd wordt was in het leven geroepen omdat men de behoefte had om een objectief oordeel te kunnen vormen over de controverse die n.a.v. dit stigmata- fenomeen was gaan ontstaan. (07)

Binnen katholieke samenhangen was het thema van de stigmata al langere tijd bekend. Therese Neumann ,Franciscus van Assisi, Anna Katharina Emmerich en meer recent Padre Pio zijn enkele namen uit een langere reeks die met het fenomeen in verband gebracht worden. (08) Maar het kan opvallen dat er vanuit katholiek standpunt geen echte (geesteswetenschappelijke) verklaringen voor het fenomeen te vinden zijn. De tendens is dan ook dat het louter in het kader van het geloof aan wonderen aanvaard wordt.

In de antroposofie zoals deze door Rudolf Steiner gebracht is, is er echter wel degelijk een verklaringskader van het fenomeen stigmata gegeven. Een beschrijving die echter niet appelleert aan een geloof in wonderen of geloven op autoriteit. Over de geesteswetenschappelijke achtergronden van het stigmata-fenomeen later meer in deze artikelen,

In de biografie over Anna Katharina Emmerich van de auteur (09) is e.e.a. geschreven over de plaats van stigmata, die nu hier in dit artikel verder buiten beschouwing worden gelaten. Dit artikel is al in 1999 gepubliceerd, dus nog ruim voordat de perikelen rond von Halle in 2004 in de openbaarheid kwamen.

Controverse.

Nu is de controverse binnen de antroposofische gelederen niet begonnen omdat een fenomeen dat zich voorheen bijna alleen binnen katholieke kringen voordeed, zich nu ook binnen antroposofische samenhangen manifesteerde. De eerste berichten daarover (11) werden dan ook slechts ter kennis genomen en de reacties waren die van terughouding en behoedzaamheid. (11)
De controverse is eigenlijk begonnen doordat zowel Peter Tradowsky als Judith von Halle zelf een verklaring begonnen te geven (12) van het fenomeen stigmata en zich daarbij bedienden van begrippen die ze aan de geesteswetenschap van Steiner zeiden te ontlenen. Op zich was ook dat nog geen probleem, maar er werd volgens sommige mensen geappelleerd aan het autoriteitsprincipe en er werd zeer selectief uit het werk van Steiner geciteerd. Dat wil zeggen dat belangrijke gegevens ook weggelaten werden Daarnaast werden er conclusies getrokken m.b.t. het opstandingslichaam van Christus
In de volgende citaten komt dit bijv. tot uiting: (10)

Sergej Prokofieff (10) schrijft : “” Wat volgens mijn opinie tot een reëel probleem leidt , is dat JvH op basis van haar stigmatisatie en haar visioenen een ongehoorde geestelijke autoriteit claimt. Zo heeft ze, kort nadat haar stigmatisatie heeft plaatsgevonden en haar “”tijdreizen”” aanvingen, in een circulaire van september 2004 aan de vertegenwoordigers van de werkcentra van de antroposofische vereniging in Duitsland, het bestuur van de antroposofische vereniging in Duitsland en het bestuur en het hogeschoolcollege aan het Goetheanum het volgende medegedeeld:

Kijkt u alstublieft niet naar mij als naar een mens, aan wie zich een schier onverklaarbaar wonder voordoet. Alstublieft kijkt u naar de geestelijke feiten, die aan dit fenomeen ten grondslag liggen. Elke beschrijving van deze gebeurtenissen moet niet mijn persoon op de voorgrond plaatsen. Aangezien deze gebeurtenissen zich aan mij voltrekken, zijn ze met mijn wezen verbonden. Maar het is toch steeds Christus zelf, die U op heel persoonlijke wijze – in liefde – aanspreekt, wanneer U zich met deze stigmatisatie-gebeurtenis uiteenzet, die binnen de antroposofische vereniging opgetreden is, als Hij door Zijn genade, door de besturing en steun aan uw karma, u zelf tot getuigen laat worden van Zijn doorgang door de aardewereld, van Zijn authenticiteit, van zijn alomtegenwoordigheid.””

En aan het boek van JvH Und waere Er nicht auferstanden (12) zijn de volgende passages ontleend met dezelfde strekking.

Bladzijde 35: Mijn grootste zorg is hierbij echter, dat men bij al deze beschrijvingen niet mijn persoon op de voorgrond stelt, maar het wezen, dat zich door de wondtekenen, door de fysieke transformatie openbaart.

Bladzijde 36; Er treedt weliswaar iets voor u op – en ik veroorloof me te zeggen, dat de geestelijke wereld een dergelijke, zichtbare demonstratie van zichzelf niet neerzet voor de afzonderlijke persoon , maar voor de omgeving van deze persoon,

bladzijde 37: en alstublieft gelooft u mij, als ik u zeg dat het Christus wezen U zeer persoonlijk aanspreekt . Ik wil me daarom steeds moeite geven om Zijn werken aan mij U als Zijn liefdesimpuls voor alle mensen aan het hart te leggen.

blz.57: Ziet u a.u.b. bij al deze uiteenzettingen niet mijn persoon op de voorgrond, maar het wezen, dat door de fenomenen heen werkt. Ziet u me a,u,b, als een soort “”studiemedium””. Ten aanzien van het Christus wezen moet echter beslist een heilige eerbied gelden.

Dit kan heel verschillend geïnterpreteerd worden en dat gebeurt dus ook! Er is een soort tweedeling opgetreden. Er zijn mensen die door deze Selbstzeugnis (zelfgetuigenis) aannemen dat Christus zelf Judith von Halle als eigentijds kanaal heeft uitgekozen en door haar heen spreekt en handelt. Niet alleen vanwege de stigmata, maar ook doordat ze, zoals ze beweert, zonder aards voedsel leeft sinds het ontvangen van de stigmata ( ze zou zelfs geen voedsel meer kunnen verdragen). Daarbij komt nog het feit dat ze zegt helderziende vermogens te hebben (sinds haar vroegste jeugd) en een grote kennis van antroposofische geschriften. Dit maakt het voor een groep mensen die je haar aanhangers zou kunnen noemen aannemelijk om geloof te hechten aan alles wat ze verder via voordrachten en talrijke boeken (13) openbaart. Immers, ze lijkt toch eigenlijk immens bescheiden te zijn door wat ze zegt. En als Christus door haar spreekt dan is er geen discussie meer mogelijk.

Hoe ze daarbij echter ook lijkt te leunen op de geschriften van Anna Katharina Emmerich (14), zal later in deze artikelen aan de orde komen.

Er zijn ook mensen die bovengenoemde zelf-getuigenis (Selbstzeugnis) op een heel andere wijze opvatten. Een belangrijke vertegenwoordiger van deze idee is Sergej Prokofieff Hij verwoordt het aldus in een artikel in het tijdschrift en ledenblad “”das Goetheanum”” (10) . In een recenter boekwerkje ( dat nu ook in Nederlandse vertaling beschikbaar is (16) wordt dit nog eens in context herhaald:

De laatste zin van deze zelf-getuigenis spreekt voor zich. Een dergelijke eis is voor mij het einde van de antroposofie. In de hele spirituele geschiedenis hebben geen heiligen,
gestigmatiseerden of pausen dergelijke pretenties gehad. De geciteerde woorden werden in een tweede circulaire, die JvH mee ondertekend heeft, door een volgende bewering nog versterkt: JvH is draagster van het fantoom van de opgestane Christus. Ook deze aanmatiging werkt op mij zodanig, dat daardoor elke vrije en onafhankelijke uiteenzetting over de inhouden van haar latere geschriften en voordrachten nauwelijks mogelijk is. Hierin ligt ook het antwoord op haar verdere kritiek. Vanzelfsprekend is onze antroposofische vereniging open en is er voor alle stromingen, die met Michael en zijn bovenzinnelijke school verbonden zijn – maar niet voor pretenties van deze aard. Want door deze komt een element de antroposofie binnen, die een sterke suggestieve werking uitoefent, de vrijheid van de mensen beperkt en daarom wezensvreemd aan de antroposofie is,

In deze 10 jaar sinds 2004 is er natuurlijk veel meer gebeurd. Met name zijn er van de hand van Judith von Halle nu veel meer boeken verschenen, (13) die het ook mogelijk maken om te toetsen of de claims van haar geesteswetenschappelijk onderzoek zich laten verenigen met de ideeën die Rudolf Steiner voor ogen stonden toen hij de antroposofie inaugureerde.
Meerdere schrijvers hebben zich inmiddels uiteengezet met de inhoud van de lezingen en boeken die Judith aan de openbaarheid heeft prijsgegeven. Genoemd kunnen worden: Mieke Mosmuller (17), Thomas Meyer (18), Richard Ramsbotham (19), Sergej Prokofieff (20), Holger Niederhausen (21), Adam Michaelis (22) , Junko Althaus (23) en recent Adriana Koulias (113) als zijnde criticasters. Maar ook in het kamp der sympathisanten laat men zich niet onbetuigd: Wolfgang Garvelmann (24), Peter Tradowsky (25), Helmut Kiene (26), Robert Powell, (27) Stephan Geuljans (28), Rob Steinbuch (29) , Wolfgang Stadler (30), Michael Heinen Anders (31) , Michael Kiske (32) etc.
De laatsten niet zo zeer als auteurs van boeken, maar meer als schrijvers van lovende kritieken op het werk van JvH en meestal tegelijkertijd ook afbrekende kritiek op boeken van Mosmuller en Prokofieff, bijv. bij Amazon. (33)

Een grote groep mensen heeft zelfs een petitie tegen Prokofieff (34) ondertekend en deze overal openbaar gemaakt. Ze eisen daarin dat hij zijn boek met kritische beschouwingen (34) uit de handel neemt bijvoorbeeld:

Er is nog een mogelijkheid tot correctie: zich verontschuldigen bij mevrouw von Halle, distantieert U zich openlijk van het boek en vraag de uitgeverij het uit de handel te nemen.

Onder de ondertekenaars bevinden zich de namen van een aantal miljonairs, die ook o.a. geldschieters zijn van het werk van JvH (35), Sprekend over een tweedeling! (zie noot 15),

Intermezzo, persoonlijke noot auteur van dit artikel.

De schrijver van dit artikel heeft zich naast een studie van de antroposofie in de jaren 80-90 van de vorige eeuw en begin deze eeuw ook uitvoerig uiteengezet met de boeken van Anna Katharina Emmerich (verder afgekort met AKE). Hij werd zeer geroerd door het door de dichter Clemens von Brentano opgetekende relaas van deze gestigmatiseerde katholieke non. Een weerslag hiervan is in een artikel in het tijdschrift IJsselaarde in 1999 verschenen en ook op de website van de auteur, (36) Voor dit artikel over AKE zie noot (37).
Toen 2004 bekend werd dat er binnen antroposofische samenhangen een vrouw werkzaam zou zijn, bij wie de stigmata zouden zijn opgetreden (38) en die zonder aards voedsel zou kunnen leven en die op grond van die fenomenen en een al reeds bestaande helderziendheid in staat zou zijn vanuit een schouwend meebeleven van gebeurtenissen rond Christus in de jaren 30-33, daarvan belangrijke aspecten te kunnen onthullen, was de auteur daar in eerste instantie enthousiast over. Een eerste boek werd aangeschaft (12) en wat daar geschreven werd over de twee uitspraken van Christus aan het kruis, leek een bevestiging en uitbreiding van datgene wat Steiner daarover ook al gezegd had. (39)

Meer boeken volgden. Per email werd contact opgenomen en er werd e.e.a. uitgewisseld. Maar naarmate er meer boeken verschenen, kreeg de auteur steeds meer vragen, die dan ook aan Judith gesteld werden. De antwoorden werden echter steeds meer ontwijkend en er kwam steeds meer twijfel bij de auteur (enkele voorbeelden daarvan volgen later). De mailwisseling stopte door (een eerste) ziekte van JvH en enkele prangende vragen bleven dus gewoon "hangen".
Intussen had auteur ook de intentie laten varen om JvH uit te nodigen voor een aantal voordrachten in Nederland. (40)

Deze werden echter wel door anderen georganiseerd (40).
En auteur was aanwezig bij de eerste lezing van JvH in Nederland. (41) In de pauze tijdens deze lezing was er toen ook een ontmoeting en gesprek met JvH, die daarin aangaf op de hoogte te zijn van de eerdere mailwisseling met auteur van de afgelopen jaren. Ze sprak over diens “”moeilijke”” vragen! Ze gaf aan dat auteur nogmaals contact met haar kon opnemen, nu ze niet meer ziek was.

De auteur heeft dat toen nogmaals gedaan, heeft samengevat wat er in voorgaande mails was blijven liggen en reden was van een steeds meer groeiende twijfel bij de auteur. Maar JvH heeft deze gelegenheid om gerede twijfel weg te nemen niet benut, ze liet niets meer van zich horen.
Ondertussen verschenen er ook steeds weer nieuwe boeken van de hand van JvH en deze lezende kwamen er volgens auteur steeds meer discrepanties tussen de antroposofie van Rudolf Steiner en datgene wat JvH als antroposofie meende te willen presenteren te voorschijn.
Later meer hierover, maar de mededeling van Judith over de rol die Johannes Zebedeus gespeeld zou hebben in de opwekking van Lazarus door Christus, was de spreekwoordelijke druppel die de emmer van de ongeloofwaardigheid deed overlopen. Verdere bestudering van ook de reeds eerder gelezen geschriften, die eerst nog met een zekere tolerante onbevangenheid gelezen waren, brachten meer aan het licht ( zoals het plotseling opduiken van een doopeiland in de Jordaan, het vliegen van het grafdoek van Christus dwars door de rotsmassa's van het graf heen etc.), Toen Sergej Prokofieff later meer van deze merkwaardige feiten ook blootlegde (Zeitreisen) was er dan ook veel herkenning bij de auteur. (16 Nederlandse vertaling)

Over dit thema was auteur ook een uitwisseling begonnen met diverse mensen. Iets daarvan was ook bekend bij Rob Steinbuch, die zich al langer inzet om het werk van JvH te promoten en in het Nederlands te vertalen. (29)
Als aanloop tot een bijeenkomst in Driebergen, waar de auteur ook aanwezig was, vermeldde Rob in een uitnodigingsmail voor die bijeenkomst , dat er op de website van de auteur (42 en 43) e.e.a. aan (kritische) artikelen te vinden zou zijn. Dat was echter op dat moment geenszins het geval. Maar vanwege deze mededeling van Rob S. heeft auteur snel besloten alsnog een blog aangaande JvH te openen, met vooreerst daarop de artikelen die per mail al in omloop waren bij diverse mensen. Gemeld werd toen ook door auteur, dat de bedoeling was om t.z.t. met een heel artikel te komen. Nu is het dus zover, dat dat artikel geschreven is. Het heeft niet de pretentie om alle feiten te noemen die in het blog ook al geschreven zijn ( dat kunnen de lezers zelf nalezen (42-43)) ,maar uit het blog zoals ontstaan in 2012-2013 zal wel af en toe gerefereerd worden.Deze artikelen (en het mogelijke vervolg) (104) willen dus meer een soort inleiding zijn voor mensen die tot op heden weinig van deze zaak gehoord hebben. Het hoopt bij te dragen aan een eigen kritische oordeelsvorming. Want behalve dat er al een hele schare JvH volgelingen is en een groep critici, zijn er ook veel mensen die bij wijze van spreken de "geit en de kool" willen sparen. Deze zeggen, dat ze geen keuze willen of kunnen maken tussen de geesteswetenschap die Rudolf Steiner representeerde en de geesteswetenschap die JvH zegt te presenteren waarvan ze ook zegt, dat deze identiek is en zelfs een uitbreiding van het door RS gegevene.

Op een Nederlandstalig forum (44) verzuchtte een redacteur van een voormalig tijdschrift (44)

JH: De tegenstellingen tussen die twee mensen, de tegenstellingen tussen het werk van Von Halle en Steiner zijn bijna niet uit te houden. Toch leef ik liever met die tegenstellingen, dan dat ik partij kies voor de een of de ander. (45)

De schrijver Jostein Saether (bekend van zijn boeken waarin hij zijn vele vorige incarnaties tot in atlantische tijden beschrijft) (46) is zo iemand, die aangeeft dat de geesteswetenschappelijke inzichten die hij in zijn leven verworven heeft niet toereikend zijn om te kunnen inschatten of de inzichten van JvH wel te combineren zijn met die van Rudolf Steiner (RS in vervolg). Onderstaand opschrift van een artikel spreekt dan ook boekdelen:

Ichentscheide mich sowohl für Sergei O. Prokofieff als auch für Judithvon Halle – eine geistige Wahl (47)

Auteur noemde dit de “”kool en de geit sparen”” ook wel “”het moderne Pilatus syndroom””. Wat is waarheid?

Dit intermezzo om de positie van de auteur zelf even neer te zetten. Al aangegeven is, dat de auteur van aanvankelijk enthousiasme overgegaan is tot een kritische beschouwing en dat voortschrijdend inzicht nu een andere kijk op de zaak heeft mogelijk gemaakt

.Het stigmatabegrip in de antroposofie.

Heel uitvoerig kan hier niet op ingegaan worden in deze beperkte ruimte. Er zijn echter boeken en artikelen van diverse auteurs verschenen die al of niet eenzijdig aandacht hieraan besteden.
Er zijn diverse boeken van Sergej Prokofieff o.a.: Das Mysterium der Auferstehung im Lichte der Anthroposophie, en die Erde wird zur Sonne, zum Mysterium der Auferstehung , daarnaast nog het boek Tijdreizen.(20) (nederlandse vertaling) met een zeer uitvoerige uiteenzetting m.b.t. het thema.
Peter Tradowsky : Stigmatisation, Ein Schicksal als Erkenntnisfrage. (25)

Helmut Kiene:Phantomleib, Stigmatisation und Geistesforschung - Judith von Halle und die anthroposophische Christologie (26)

Rob Steinbuch heeft diverse circulaires doen rondgaan (29)

De 3 laatste auteurs voeren weliswaar ook diverse tekstgedeelten aan waar Steiner over stigmata spreekt, maar geven daar vervolgens in het kader van volgelingschap van JvH een heel eigen interpretatie aan.
Voor lezers die dit allemaal te veel leesstof vinden is ook reeds eerder opmerkzaam gemaakt op de blog in zake JvH van de auteur. (42) (43)

Terwille van het begrip van de zaak zal de auteur toch enkele thema's aan de orde moeten stellen zonder volledig te kunnen zijn en wel door diverse teksten uit het werk van Steiner te vertalen (in het weblog staan de citaten veelal nog in het Duits).

Somnambulisme en visionaire helderziendheid.

Steiner heeft niet zo erg veel over historisch gestigmatiseerde persoonlijkheden gesproken, maar wat hij wel gezegd heeft kan licht werpen op het fenomeen zoals dat zich heden aangediend heeft door datgene wat Tradowsky en von Halle pretenderen.

Er is een uitspraak van Steiner i.v.m. Anna Katharina Emmerich (AKE). In een vragenbeantwoording na een lezing (48) door de aanhangers van JvH wordt dat als een steen des aanstoots ervaren en er wordt zelfs ontkend dat Steiner dat gezegd zou kunnen hebben. Het heeft er zelfs toe geleid dat JvH meende dat AKE gerehabiliteerd zou moeten worden, omdat Prokofieff onderstaande uitspraak van Steiner heeft geciteerd. (49) JvH wijdt er een heel boek aan. (50) 

Steiner: Katharina Emmerich van Clemens Brentano? – Daarin zijn gezichten van een buitengewoon goede somnambule weergegeven.. Het zijn vooral die delen, die betrekking hebben op het spiegelzien, daarin is ongetwijfeld buitengewoon veel correct. (48)

Nu is bij dit citaat natuurlijk belangrijk wat Steiner nu eigenlijk verstaat onder somnambulisme en spiegelzien. Zeker als hij zegt dat AKE een buitengewoon goede somnambule was in zijn opinie. Daartoe de volgende citaten:

Datgene, wat een somnambule persoonlijkheid zien kan met uitschakeling van het heldere dagbewustzijn, is vaak hetzelfde, wat de helderziende met zijn volle dagbewustzijn ziet. Maar de somnambule daarentegen kan datgene , wat ze ziet, nooit controleren. Ze kan zelfs niet eens controleren, of datgene wat ze waarneemt, werkelijk waarheid is, zoals ze het waarneemt. (54)Het gevolg daarvan is, dat zulke wezens (somnambulen) eigenlijk minder rekening houden met hun fysieke lichaam, dan de normale burger rekening houdt met zijn fysieke lichaam. Door dit niet-vol-in bezitnemen van het fysieke lichaam beleven ze het geestelijke op de aarde, terwijl ze in de geestelijke wereld zelf het geestelijke niet voldoende beleefd hebben. (51)

Terwijl anders de mens in het normale leven slechts door zijn zintuigen met de wereld in verbinding staat, komt bij somnambulen en bij mediums de hele mens door zijn wilsmechanisme met de omgevende wereld in verbinding. Daardoor kunnen invloeden op afstand optreden, er kunnen ook ruimtelijke visioenen en visioenen uit ver verwijderde tijd tijd optreden enzovoorts. (52)

Was AKE een buitengewoon goede somnambule, van een andere visionair Emanuel Swedenborg zegt Steiner:

We hebben het bij Swedenborg te doen met een- op het pad, waarop hij zich eenmaal bevond- buitengewoon ontwikkelde en gevorderde helderziende. (53)

Dus Swedenborg neemt geestelijke objecten waar, die hem in de vorm van imaginaties gegeven worden, net zo alsof de geestelijke wereld niets anders zou zijn dan slechts een fijnere uitwerking van de fysieke wereld. Hij ziet de geestelijke wereld zo, zoals men in het normale leven de fysieke wereld ziet.(53)

Wat we herinneren, bedenken en combineren, treedt in somnambule toestand onmiddellijk op als een verschijning, welke word afgeleid van de uiterlijke natuur, van dat, wat buiten ons leeft. (54)

Het kenmerk van somnambules is toch dat hoewel ze op helderziende wijze veel kunnen waarnemen, daarin zelfs zeer precies kunnen zijn, ze toch niet het vermogen hebben om te beoordelen of dat wat ze schouwen wel echt waar is.(48)
Dit is een kenmerk van lichamelijk gebonden helderziendheid. Als Steiner over visionaire helderziendheid spreekt waarschuwt hij ook voor de resultaten van dergelijk schouwen, vooral ook als dit een helderziendheid is die niet door scholing verworven is, maar als atavistische rest uit vorige incarnaties is meegenomen.

Als steeds weer de tendens optreedt om de vrije wil te binden en te koppelen aan het gebied van de visionaire helderziendheid, dan is dat een teken dat in principe weerstand geboden werd aan het heldere streven binnen onze beweging, dit gebeurde vanuit de liefde tot het binden van de vrije wil aan het visionaire helderzien. Hoe blij zouden sommigen zijn, als ze deze vrije wil zouden kunnen stoppen! Dat werd daardoor inzichtelijk, hoeveel van die bewegingen, die ik gekenschetst heb, van buiten binnengebracht is in onze beweging. Niet door Blavatsky, en niet van buitenaf, maar door onze leden zelf werden steeds bressen geslagen in datgene, wat moest worden bereikt. En dat gebeurde en gebeurt, daardoor, dat men steeds weer bewondert, wat door visionaire helderzienden wordt gebracht! Dat men bewonderde , wat door visionaire helderzienden gebracht werd, dat was zo'n slaan van een bres, en dan was dat een uiting van perverse liefde voor de achtste sfeer. (55)

RS verder over visioenen:

Ook meester Eckhart laat er geen twijfel over bestaan dat hij het gezichtspunt verwerpt, dat binnen lichamelijk ruimtelijke structuren, in verschijningen, die men als zintuiglijk waarnemen kan, het geestelijke geschouwd kan worden (56)

-Neemt u het grofste geval: Iemand krijgt een visioen. I.p.v. nu kalm te blijven bij dit visioen en deze innerlijk te aanschouwen, past hij ze op de een of andere manier toe, terwijl ze slechts op de geestelijke wereld toe te passen is, past ze ook toe op de fysieke wereld en gedraagt zich ook daarnaar met zijn lichaam. Dat wil zeggen hij begint enthousiast te worden omdat het visioen zijn lichaam doordringt en versterkt, wat ze niet zou moeten doen. Daar heeft u het grofste geval. Het visioen moet blijven binnen het gebied waar het visioen leeft en dat doet ze niet als ze nu als atavistisch visioen niet verdragen wordt door het fysieke lichaam. Als het fysieke lichaam te zwak is om bestand te zijn tegen het visioen dan treedt zwakte op. Als het fysieke lichaam sterk genoeg is om er tegenin te gaan, dan wordt het visioen afgezwakt. Ze heeft dan niet het karakter waardoor men voorgelogen wordt, dat ze dan zoiets als een ding of gebeurtenis in de zintuiglijke wereld was; want dat liegt het visioen diegenen voor, die daardoor ziek wordt.(57)

Men ziet, dat het hallucineren, het visionaire ervaren net zo goed als de andere toestanden over het algemeen aan het fysieke lichaam en aan het etherlichaam van de mens gebonden is, dat ze dus slechts ervaringen kan vertegenwoordigen. (58)

Hiermee hangt samen, dat bij het optreden van visionaire helderziendheid bij de vrouw juist dan het grote gevaar voorhanden is , wanneer dit visionaire helderzien in de vorm van imaginaties optreedt, juist dan loert zeer makkelijk het gevaar, in de fout te vervallen (59)

Tegenwoordig moet de mens meer vrezen voor een te sterk optreden van een visionaire schouw bij het betreden van de geestelijke wereld, dan deze welkom te heten. Er kunnen, wanneer we onze oefeningen beginnen met het doel om op te stijgen in de hogere werelden, visionaire verschijningen, visionaire feiten op de mensen inwerken. En er is maar één mogelijkheid in de tegenwoordige tijd om tegenover de visionaire wereld de fout te vermijden. De enige mogelijkheid is de noodzaak, van zijn visioen te zeggen, dat men door deze visioenen aanvankelijk niets anders dan zich zelf erkent. Wanneer een hele visionaire wereld om ons heen optreedt, zo hoeft deze niets anders te zijn dan een spiegeling van ons eigen wezen. Onze eigenschappen, onze eigen rijpheid, alles wat we denken en voelen, metamorfoseert zich in de visionaire wereld in feiten, die er voor ons uitzien als een objectieve wereld. Wanneer we bijvoorbeeld geloven, in de astrale wereld wezens of gebeurtenissen te zien, die ons volledig objectief verschijnen, dan hoeft dat niets anders te zijn als een spiegeling, zeg maar bijvoorbeeld van een van onze deugden of ondeugden of ook slechts van onze hoofdpijn. Diegene, die werkelijk wil opstijgen tot de initiatie, moet juist nu daartoe komen, dat, wat hem in de visionaire wereld tegemoetkomt, denkend te begrijpen, denkend te doordringen. De te initiëren persoon zal daarom niet eerder rusten, dan dat hij datgene, wat hem uit de visionaire wereld tegemoet treedt, net zo begrepen heeft, zoals hij beghrijpt wat hem in de fysieke wereld tegemoetkomt. (60)

Hiermee is geduid op het zogenaamde spiegelzien.

De mogelijkheid treedt in een bepaalde fase op om visioenen te hebben, gestalten voor zich te zien, die over het algemeen iets nieuws zijn tegenover datgene, wat men anders door de levenservaring heeft leren kennen. Dat kan optreden. Wanneer men echter de voorstelling zou hebben, dat dit reeds de dingen zouden zijn van de hogere werelden, dan zou men zich aan een grote illusie overgeven. Deze dingen tonen zich niet zo, zoals ze zich tonen aan het normale bewustzijn dat dingen van het innerlijke leven waarneemt. Wanneer men in de diepten, die wij de verborgen zielendiepten noemen, afdaalt, dan kan men alleen maar in zichzelf zijn, en toch kan dat, wat iemand daar tegemoetkomt, zich zo tonen, alsof het van buiten ons kwam. (61)

Beoordelings- criteria, gezond mensenverstand.

We komen nog wel eens de mening tegen: “we kunnen toch zonder zelf helderziend te zijn niet beoordelen of het klopt wat Judith ons te vertellen heeft, ze is toch veel hoger ontwikkeld dan wij?”
In de volgende citaten van Steiner wordt aangegeven dat dat geenszins het geval hoeft te zijn. Hij spreekt dan over het ontwikkelde gezonde mensenverstand:

De geesteswetenschappelijke onderzoeker...kan zo spreken, dat de mens vanuit zijn gezonde mensenverstand de manier en wijze kan vervolgen, hoe hij zijn gedachtegang opbouwt, die hij dan opbouwt vanuit de geestelijke aanschouwing, waarvan men kan zeggen, dat ze dezelfde innerlijke logica heeft, die we leren aan de uiterlijke zinnelijke werkelijkheid. Daarom kan het gezonde mensenverstand..beoordelen of de geesteswetenschappelijke onderzoeker onzin spreekt of dat de geesteswetenschappelijke onderzoeker door de manier en wijze, hoe hij spreekt, laat blijken dat voor hem de geestelijke wereld werkelijk open is, zo dat hij daarin kan schouwen. (62)

Het gezonde mensenverstand, dat niet misleid is door foutief natuurlijke of sociale ideeën van heden, die kan van zich uit onderscheiden, of er waarheidszin heerst in dat, wat iemand spreekt. Iemand spreekt van geestelijke werelden: men moet alleen alles samenvatten, de ernst waarmee gesproken wordt, de ernst, hoe de dingen opgevat worden, de logica die ontvouwd wordt enzovoorts, dan zal men zich een oordeel daarover kunnen vormen, of datgene wat als boodschap van de geestelijke wereld gebracht wordt, charlatanerie is, of dat het gegrond is. Dit kan iedereen onderscheiden. (63)

Heden kan het immers zo gebeuren, dat de mens zegt: ach wat, gezond mensenverstand! – Die moet je echter minstens inspannen, wanneer je de geestelijke wereld veroveren wil. Van deze inspanning houden de mensen niet, ze houden er meer van op basis van autoriteitsgeloof het een en ander aan te nemen. Van gezond mensenverstand houden de mensen werkelijk veel minder dan ze geloven, en daarom zouden ze het liefst dit gebruik van het gezonde mensenverstand vermijden en zouden liever, wat hun makkelijker lijkt, terwijl misschien ook het oordeel onbewust geveld wordt, door allerlei tobberij die ze dan meditatie noemen en dergelijke, direct in de geestelijke wereld binnendringen. (64)

We moeten in staat zijn , weliswaar de autoriteit te laten gelden, maar de autoriteit kunnen beoordelen. Dat leren we.. daardoor, dat wij ons vanuit iets, wat volledig ons verstand, onze oordeelskracht vormen kan, de mogelijkheid van een oordeel verwerven....De afwijking van de andere wetenschappelijke manier van begripsvorming, van het vormen van voorstellingen, die noodzakelijk is voor de geesteswetenschap, die stelt ons niet in staat een autoriteit op dit of dat gebied te worden....We kunnen niet datgene weten, wat de autoriteit kan weten, maar wanneer de autoriteit iets weet en in een enkel geval dit of dat doet, zullen we in staat zijn het te beoordelen. Dit moeten we in het bijzonder benadrukken als iets, wat door de geesteswetenschap moet worden gebracht, dat ze niet alleen de mensen beleert, maar de mensen wat dit betreft oordeelkundig maakt, hen juist de mogelijkheid van de gedachtevrijheid geeft, de onafhankelijkheid juist in hen bevordert.(65)

En alleen omdat de mens de gewoonte heeft, met zijn begrippen alleen aan de gewone zintuiglijke dingen aan te knopen, daarom gelooft hij, dat hem de gewone oordeelskracht ontglipt, als hem de bovenzinnelijke feiten worden voorgehouden. Wie echter zijn denkvermogens ontwikkelt, die kan dit zo omvormen, dat dat begrepen kan worden, wat door de geestelijk onderzoeker aan het licht gebracht wordt.(66)

De basisvoorwaarde van het esoterische leven is waarachtigheid, toewijding en uithoudingsvermogen .Daarom moeten wij “waarachtig” zijn in elk ogenblik van ons leven. En daarbij hoort ook, dat we niet de waarheid onderdrukken, omdat we er niets tegen inbrengen, als een persoonlijkheid een fout begaat, alleen omdat het juist deze persoon is. Ten aanzien van iets, wat we als vergissing herkennen kunnen, herkennen moeten, mogen we niet zwijgen. (67)

...moeten we als hoogste, heiligste bezit, dat we hebben, steeds de waarheid koesteren, nooit concessies doen die tegen de waarheid in gaan, want aan onwaarheid mag zich een beoefenaar van de esoterie nooit bezondigen. Het is verschrikkelijk en zwaarwegend, wanneer een esoterisch strevende de waarheid omwille van de broederlijkheid verdraait, als hij, om een mens niet te kwetsen, de waarheid ook maar in de kleinste mate vertroebelt, want hij beschadigt ook de betreffende mens daarmee. Als we al de daden van een mens moeten veroordelen, de mensen zelf moeten we niet bekritiseren,maar hen liefhebben. (68)

En omdat men op het ogenblik dat men van de zintuiglijke wereld afziet, en men ook van het verstand, dat aan de hersenen gebonden is, afziet, deze imaginatieve wereld als iets werkelijks voor zich heeft, onverschillig, of deze iets reëels uitdrukt of dat deze slechts een spiegelbeeld van het eigen wezen is van diegene, die deze heeft, zo zal, wie zich niet juist door oprechtheid voorbereid heeft, ook een “”imaginatieve wereld”” voor zich hebben, omdat ze hem voorspiegelt een realiteit te zijn en dan toch slechts het spiegelbeeld van de eigen ziel, zijn eigen innerlijk is. (69)

Iedereen kan dat, wat geesteswetenschap te bieden heeft, werkelijk verstaan en begrijpen. Diegenen die zeggen ,dat men moet geloven, men niet kan begrijpen, wat in de geesteswetenschap gegeven wordt, die spreken, zonder te weten, hoe de dingen werkelijk zijn. Als ons in onze tijd mensen tegemoet treden, die niet het pad van het geestelijk denkende verstand doorlopen hebben, maar die als vanzelf opkomend bepaalde psychische, zielevermogens tonen, dan moeten we ons niet laten verwarren door zulke feiten. Begrijpen we de hele missie van de geesteswetenschap, dan weten we, dat de zielen, die heden denken, daarom denken kunnen, omdat de helderziendheid van de vroegere tijden teruggedrongen is, Als zulke mensen optreden, die vanzelf het helderzien hebben, die het niet verworven hebben, dan zullen we in hen mensen zien, die op een vroeger stadium terug gebleven zijn, en die heden in zo'n vereniging eerder met liefde en zorg omringd moeten worden, dan dat men ze als bijzonder volkomen moet aanzien. Verkeerd is het oordeel, dat iemand zou hebben die zeggen zou: Daar is iemand waar de helderziende krachten opdoemen , dat is een bijzonder rijpe ziel, die heeft bijzonder hoge incarnaties doorgemaakt. -zo'n mens, die als door natuurkrachten helderziende krachten heeft, die heeft veel minder doorgemaakt dan degene, die heden een denker is...(70a)

….dat onze vereniging de verzorgplaats kon zijn ook voor nog helderziend werkende psychische krachten, dat het lid juist daar het werkveld kon vinden, waar het direct kon werken als een profeet......(70b)

….............omdat onze vereniging juist in het tegendeel van dat zou veranderen, wat ze moet zijn, als we niet met alle zorgvuldigheid steeds zouden wijzen op dit psychisme dat zich niet doordringen wil met ware geestkracht, die toch de ware kracht van Christus is. Niet het psychische, maar de Christus in mij moet werken, (70c)

Het loont de moeite om de genoemde citaten in de hele context te lezen. (70abc)

Rehabilitatie van Anna Katharina Emmerich?

In feite is alles wat boven gezegd is alleen betrokken op AKE. Het is over haar somnambule eigenschappen dat Steiner opmerkingen maakte. In Steiners verdere oeuvre is echter nog veel meer over somnambulisme en visionaire helderziendheid te vinden zoals boven al menigmaal geciteerd is.

Voor een kenner van de werken van AKE was het al meteen duidelijk dat JvH voor haar boeken putte uit meerdere bronnen: uit het werk van AKE , uit het werk van Steiner en volgens haar eigen zeggen uit haar eigen bovenzinnelijk onderzoek. De onderzoeksmethode die ze volgens eigen zeggen niet verworven had door scholing in dit leven maar dat haar toekwam vanuit vorige levens. (71)

JvH schrijft in de inleiding van haar boeken:

De bovengeschilderde wijze van waarnemen is als gevolg van eerdere levens al in vroegere jaren aanwezig geweest, zonder dat in deze incarnatie de moeizame weg van een kluizenaar met allerlei pijnigingen en onthoudingen aan mijn spirituele mededelingen voorafgegaan zijn. (71)

Het moge duidelijk zijn wat JvH hier beschrijft weinig overeenkomst vertoont met de door Steiner geschilderde christelijke en rozenkruisers scholingsweg. (72)
Een van de zeven stadia van die scholingsweg is de bloedproef:

Dan treedt op, wat men de bloedproef noemt. Wat in vele gewone gevallen een ziekelijke toestand is, is nu een gevolg van de meditatie en niets ziekelijks, omdat ze door meditatie verkregen is. Aan de voeten, handen en rechterzijde van de borst vertonen zich nu stigmata; als innerlijk symptoom verschijnt een astraal visioen van de “kruisiging”. (110)

De stigmata die niet ziekelijk zijn treden dus op als gevolg van intensieve meditatieoefeningen (in dit geval de 4e fase van de christelijke scholingsweg) en zijn slechts tijdelijk want ze verdwijnen weer bij de nog hogere 5e fase, de mystieke dood.
Het zal duidelijk zijn dat stigmata die onbewust ontstaan (en dan aanwezig blijven) en waarvan zelfs de bezitster eerst dacht dat het een zelf toe-gebrachte verwonding met een papegaaienbektang was, iets totaal anders is. Er is dan niet sprake van een in vrijheid zich scholende mens, het overkomt zo iemand en als dan het voedsel tot zich nemen als gif ervaren wordt, dan kun je je afvragen wat Steiner met ziekelijk bedoelde.(3)
Bij Anna Katharina Emmerich (AKE) treden de stigmata voor het eerst heel anders op, ook niet als gevolg van meditatie:

In 1798 als ze 24 jaar oud is heeft ze een cruciale ervaring. Terwijl ze in een kerk voor een kruis in gebed is, "ziet" ze vanuit het tabernakel Christus als een lichtende jongeling voor haar verschijnen. In Zíjn linkerhand een bloemenkrans en in Zijn rechterhand een doornenkroon .Ze krijgt de keus en kiest uiteindelijk voor de doornenkroon. Als ze weer tot zich komt heeft ze hevige pijn rondom haar hoofd. Bloedvlekken aan haar hoofd die later beginnen op te treden moet ze maskeren door het dragen van een hoofdband (9),

Vreemd genoeg dat in het hele boek dat JvH aan de rehabilitatie van AKE wijdt dit niet wordt genoemd.(50)
in het eerder genoemde Abschlussbericht staat (73):

Vanaf haar kindertijd heeft Judith von Halle het vermogen met bewustzijn in beide werelden te leven, in de wereld van het gewone dagbewustzijn, als ook in de wereld, die Rudolf Steiner als de geestelijke wereld beschrijft(73)

Dit wetend kan men zich afvragen waarom Judith er tijdens haar opleiding zelf bewust voor koos om de door Jezuïeten geleide Canisius College te bezoeken, (74)

Toen Prokofieff Steiners uitspraak over somnambulisme citeerde (49) had JvH dat ook geheel naast zich neer kunnen leggen. (111) Immers AKE was een katholieke non, leefde 2 eeuwen geleden (nog in het duistere tijdperk=kali yuga) waar bepaalde geestelijke waarnemingen nog niet mogelijk waren (75) en had niets uitstaande met de antroposofie zoals we deze nu door Steiner kennen. Steiner refereerde wel aan Novalis als een voorloper van de antroposofie. (76), maar duidelijk niet aan AKE.

In haar (JvH) reactie echter was te merken dat ze zich zeer vereenzelvigde met die andere gestigmatiseerde vrouw (AKE) van wie juist zoveel gedetailleerde uitspraken opgetekend zijn door de dichter Clemens Brentano (14). Er verscheen dus een heel boek waarin niet alleen Prokofieff verketterd wordt, maar ook een rehabilitatieproces ondernomen wordt om AKE te bevrijden van het predicaat somnambule, welke beschrijving dus uiteindelijk van Steiner zelf stamde! (48), Daarnaast wordt in het boek gepoogd verbanden aan te tonen tussen Steiner, Edith Marion en een occulte orde met de naam Golden Dawn. (77)
Dat deze uitspraak van Steiner over AKE als somnambule zelf zou stammen wordt door JvH eigenlijk ook sterk in twijfel getrokken en er wordt het oordeel van een toenmalige arts bijgehaald die beweert dat AKE niet somnambule geweest zou zijn. De tekst op de flap van haar boek over AKE geeft het volgende weer:(50)

Uit deze getuigenissen valt te begrijpen waarom haar arts Dr. F.W. Wesener over Anna Katharina Emmerich zei: “”[haar] innerlijke visioenen hebben met het somnambulisme en de magische helderziendheid niets gemeen”” en waarom de onbewezen en niet te bewijzen beweringen van de auteur Sergej O.Prokofieff een tragisch discrimineren en zwartmaken van zowel de antroposofische onderzoeksmethode als ook van deze grote individualiteit betekenen, kan in het onderhavige boek alleen al door de weergave van de voor zichzelf sprekende originele getuigenis hun dringend noodzakelijke rehabilitatie hebben. (50)

Zonder verder in te gaan op wat ze bedoelt met “”antroposofische onderzoeksmethode “” blijkt ook hoe ver JvH daarin gaat bijvoorbeeld uit de volgende karakterisering van AKE.

Judith von Halle: Zij was ongetwijfeld een ingewijde van hoge rang” (50 blz. 286)

Het lijkt erop dat JvH het verschil niet kent tussen helderzienden en ingewijden. (78)
Vanwaar die behoefte te rehabiliteren, wat in het geheel geen rehabilitatie behoeft? Het lijkt erop dat JvH zich vereenzelvigt met deze vrouw (naar eigen zeggen ingewijde met hoge rang) en haar visioenen. In feite is de hele rehabilitatie bedoeld als zelfverdediging en rechtvaardiging van haar eigen wijze van schouwen.
JvH ziet zichzelf niet als een reïncarnatie van AKE. Wel koketteert ze in verschillende van haar boeken met de idee dat ze in een vorige incarnatie Edith Marion geweest zou zijn, een naaste medewerkster van Steiner bij de schepping van de houten mensheidsrepresentant. In dit artikel ontbreekt de ruimte om hier nader op in te gaan, maar wellicht verschijnt er nog eens een tweede artikel.(104) In het eerder genoemde blog is echter e.e.a. wel terug te vinden (42,43). In haar boeken die de houtsculptuur betreffen (13) zijn de talloze verwijzingen naar deze samenhang duidelijk te ontdekken.
Eén citaat verdient het echter om nu al genoemd te worden:

Rudolf Steiner die vanaf het geestelijke plan de gebeurtenis van het Christus Mysterie mee vervolgd had en zo met veelomvattend geestelijk overzicht daarmee verbonden was, combineerde zijn kennisonderzoek met de ambachtelijke vaardigheden van een individualiteit, die tijdens het Mysterie van Golgotha geïncarneerd was en daardoor fysiek in staat was , in de groep (beeld mensheidsrepresentant-aut.) met handen om te zetten wat haar ziel destijds gegrepen had door de zintuiglijke aanblik van de Verlosser (70).

Dit inzicht is niet bij Steiner te vinden, maar is resultaat van het bovenzinnelijk schouwen dat JvH zelf zegt te beoefenen.

Het lijkt wel of er een geestelijk alibi gefabriceerd wordt, enerzijds een fysieke Christusschouw en karmische nabijheid als tijdgenoot en ten tweede een verbinding met Rudolf Steiner. Waarbij deze laatste slechts een bovenzinnelijke schouw van de Christus zou hebben gehad, maar Edith Marion (EM) volgens JvH een tijdgetuige was. Ideaal natuurlijk om dit als vorige incarnaties op te kunnen voeren. De verschillende volgelingen schromen dan ook niet om in boekrecensies JvH neer te zetten als de reïncarnatie van EM. (80)

Het komt er dus op neer dat door JvH en haar schare volgelingen in alle toonaarden ontkend wordt, dat AKE en JvH op de een of andere manier ook maar iets met somnambulisme te maken zou hebben. Zoals gezegd er wordt zelfs gesuggereerd dat Steiner de uitspraak over AKE nooit gedaan zou hebben en dat het hem in de mond gelegd zou zijn door kwaadwillenden. (50)

-stel het geval, dat het bij de niet gepubliceerde, ongeverifieerde notitie daadwerkelijk om een uitspraak van Rudolf Steiner gaat – waartoe juist deze groep van somnambulen behoort, waarop de van Sergej Prokofieff geciteerde definitiegaat niet van toepassing is. (81)

Relevantie.

Het klink nu misschien vreemd na alles wat voorheen over somnambulisme geschreven is m.b.t. AKE , maar het is eigenlijk helemaal niet relevant i.v.m. JvH, behalve dus het gewicht wat ze er zelf aan toekent. Zoals het spreekwoord luidt: wie de schoen past trekke hem aan.
In het hele werk wat Steiner ons nagelaten heeft, heeft hij ons voldoende handvatten gegeven om zelf een oordeel te kunnen vormen over zijn geesteswetenschap en of andere mensen die zeggen geesteswetenschap te bedrijven daarmee in overeenstemming handelen of niet. Ondertussen zijn er genoeg boeken van JvH verschenen, zodat er rijkelijk studiemateriaal is om dat werk te kunnen verrichten. Diverse citaten als boven geciteerd laten dat al zien. Toen Steiner destijds over Swedenborg sprak (maar heden dus nog steeds zeer actueel) zei hij o.a.:

Zeker, daarmee beschrijft Swedenborg de wereld van de imaginaties op een heel passende wijze; maar beoordelen kan hij ze niet, omdat hij over de hele geestelijke wereld eenmaal de sluier van zijn gewoontes van de fysieke wereld werpt. En zo komt het, dat alle wezens van de geestelijke wereld hem alleen dat tonen, wat ze ook kleden kunnen en willen in de vorm van imaginaties, die men meebrengt van de standpunten van de fysieke wereld. Dat betekent, Swedenborg ziet slechts zo veel van de geestelijke wereld, als deze voor hem in zijn door de gewoontes van de fysieke wereld ziekelijke imaginaties gekleed zijn. Zeker ziet hij daarin intelligente ,belangrijke geestelijke wezens, maar echter steeds in het kleed, dat hun niet eigen is, maar hen omgeworpen wordt door hem zelf. (82)

Zo zien we juist aan een zo belangrijke persoonlijkheid als Swedenborg, dat het opstijgen in de geestelijke werelden zonder ervan doordrongen te zijn werkelijk het fysieke-plan-bewustzijn verlaten te hebben, tot illusies voert. Men krijgt slechts een illusionaire wereld. En u kunt nu, mijn lieve vrienden, de hele bestaande literatuur van zieners doornemen en hun beschrijvingen van de geestelijke wereld lezen, dan zult u meestal louter zulke illusies lezen. Men mag zich niet laten misleiden door deze illusies; want zich laten misleiden door de illusies op de drempel naar de geestelijke wereld is veel erger, als zich te laten misleiden door de misleidingen van de fysieke wereld. (82)

De mogelijkheid om zich te vergissen in het schouwen van geestelijke dingen en deze te vermengen met aardse realiteit is dus heel groot! Zelfs bij een zo grote visionair als Swedenborg. (82).

In een tweede artikel zal de auteur ingaan op de thema's:

spirituele economie

opstandingslichaam

onfeilbaarheid?

detailverlies

opwekking Lazarus en de rol van Johannes Zebedeus

voorlopig slot.

Verwijzingen en noten.

Als er onderstaand naar een boek van Rudolf Steiner verwezen wordt, gebeurt dat aldus:

GA177 14-10-1917, wat dan betekent: in de Gesamt Ausgabe van de Rudolf Steiner Verlag Dornach Schweiz, is dit nummer 177 en daaruit de voordracht van 14 oktober 1917.

Eventuele Nederlandse vertalingen zijn hier te vinden:

http://www.steinervertalingen.nl/rudolf-steiner-vertalingen/werken-en-voordrachten

alle schuin geplaatste tekst in dit artikel is citaat, als in een citaat vette tekst of onderstreepte tekst staat, dan is dat door de auteur gedaan.

Oudere artikelen uit Apokalyps Nu!, van deze auteur waarnaar verwezen wordt, zijn ook op de volgende website (blog) te vinden: http://antropocalypse.blogspot.nl/

In deze twee artikelen staan een aanzienlijk aantal vertaalde citaten (Duits-Nederlands). Het is niet uit te sluiten dat deze citaten niet volledig uitdrukken wat in het Duitse origineel stond. Vandaar dat via onderstaande link deze oorspronklelijk citaten ook te lezen zijn:

http://antropocalypsearchief.blogspot.nl/2014/05/citaten-judith-von-halle-behrend.html

1. Offizieller Abschlußbericht der Urteils-Findungs-Kommission : http://www.tiny-mundo.de/static/pdf/abschlussbericht.pdf blz.23, 24 etc. Berlijn: http://antropocalypsearchief.blogspot.nl/2006/05/offizieller-abschlubericht-der-urteils.html ,
   
2. Auteur Peter Tradowsky overzicht boeken.: http://www.denieuweboekerij.nl/catalogsearch/advanced/result/?author%5B%5D=4953
   
3. noot 01 blz.25
   

4. beschreven in de voorwoorden van haar boeken
   
5. http://rudolfsteinerblog.wordpress.com/tag/judith-von-halle/ hier beschreven door Gudrun Deterding Gundersen
   
6. op de website van John Wervenbos is e.e.a. inzake het voedingspatroon van JvH aan de orde gesteld: http://johnwervenbos.blogspot.nl/2011/03/vermeende-inwijding-judith-von-halle.html http://johnwervenbos.blogspot.nl/2011/03/sign-of-times-judith-von-halle-for.htmlhttp://johnwervenbos.blogspot.nl/2011/03/aftermath-slotwoord-na-drieluik-over.html
   
7. noot 01 blz. 1 e.v.
   
8. gestigmatiseerden katholieke kerk ; http://www.heiligen.net/wb/stigmata.php
   
9. biografie auteur AKE : http://antropocalypse.blogspot.nl/1999/01/anna-katharina-emmerich.html
   
10. das Goetheanum nr. 6 2009
11. noot 1 blz. 34 „Die vorsichtige und behutsame Art[,] wie Sie versuchen umzugehen mit dem, wovon Sie berichten, scheint uns allen richtig und angemessen in dieser Situation zu sein. Denn vor allem Frau von Halle braucht eine schützende Hülle, die sie vor jeglicher Art sensationslustiger Menschen bewahren kann. [...] P.S. Es kann sein, dass noch jemand vom Vorstand oder Hochschulkollegium Sie [PT] oder Frau von Halle persönlich anschreiben wird.“
12. JvH boek Und wäre Er nicht auferstanden: http://www.amazon.de/Und-w%C3%A4re-Er-nicht-auferstanden/dp/3037690011 en http://www.v-f-a.ch/Einzelansicht.971.0.html?&tx_ttnews%5Btt_news%5D=4&cHash=8ba632317bb279d99094845c8758b60f , Und wäre Er nicht auferstanden
13. JvH overzicht boeken: http://www.amazon.de/s/ref=ntt_athr_dp_sr_1?_encoding=UTF8&field-author=Judith%20von%20Halle&search-alias=books-de&sort=relevancerank en http://www.v-f-a.ch/Alle-Buecher.919.0.html
14. verzamelde werken AKE engels en duits: http://www.amazon.com/Anna-Katharina-Emmerich/e/B001K0ZGUI en http://www.amazon.com/s/ref=nb_sb_noss?url=search-alias%3Dstripbooks&field-keywords=Anna+Katharina+Emmerich+german duits
15. Er zijn mensen die het genoemde conflict willen reduceren tot slechts een polemiek (controverse) tussen JvH aanhangers en veronderstelde Prokofieff aanhangers. Maar dan ontgaat ze de essentie namelijk dat het juist gaat om een goede interpretatie van de geesteswetenschap zoals deze door Rudolf Steiner bedoeld was.
16. Tijdreizen’ – een tegenbeeld van antroposofisch geestesonderzoek. http://home.kpn.nl/jansen-id8/tijdreizen.htm Nederlandse vertaling van Perun boeken, en Duitstalig: http://www.amazon.de/%C2%ABZeitreisen%C2%BB-anthroposophischer-Geistesforschung-Anthroposophischen-Gesellschaft/dp/3723515002
17. Mieke Mosmuller:Stigmata und Geist-Erkenntnis http://www.bol.com/nl/p/stigmata-und-geist-erkenntnis/1001004008292151/ en http://antropocalypsearchief.blogspot.nl/2010/01/die-frage-nach-wundern-und-solchen-die.html
18. Thomas Meyer:http://www.holger-niederhausen.de/index.php?id=590 , http://www.perseus.ch/wp-content/uploads/2012/03/Rudolf-Steiners-wahrer-Geburtstag.pdf , http://www.perseus.ch/wp-content/uploads/2012/03/Rudolf-Steiner_Stockholm.pdf
19. Richard Ramsbotham: Chinese whispers: http://antropocalypsearchief.blogspot.nl/2011/02/chinese-whispers-richard-ramsbotham.html
20. diverse boeken van Sergej prokofieff inzake thema stigmata en JvH: a) http://www.amazon.com/Das-Mysterium-Auferstehung-Lichte-Anthroposophie/dp/3772519113, b) http://www.amazon.de/Und-die-Erde-wird-Sonne/dp/3905919435 ,c) http://www.amazon.de/%C2%ABZeitreisen%C2%BB-anthroposophischer-Geistesforschung-Anthroposophischen-Gesellschaft/dp/3723515002
21. Holger Niederhausen, diverse artikelen: http://www.holger-niederhausen.de/index.php?id=507#c584 .
22. Adam Michaelis (pseudoniem): een hele serie (16 st.) artikelen (engels) te beginnen met: http://www.adammichaelis.minisite.dk/1--Prokofieff-versus-von-Halle
23. Junko Althaus : serie artikelen ; http://philosophie-der-freiheit.blogspot.nl/2012/02/das-hereinbrechen-des-zeitalters-des.html , http://philosophie-der-freiheit.blogspot.nl/2013/05/zum-vorgang-der-auseinandersetzung.html ,
24. Wolfgang Garvelmann: Sie sehen Christus: Erlebnisberichte von der Passion und der Auferstehung Christi , http://www.amazon.de/sehen-christus-wolfgang-garvelmann/s?ie=UTF8&page=1&rh=i:aps,k:Sie+sehen+Christus+Wolfgang+Garvelmann
25. Peter Tradowsky: Stigmatisation: Ein Schicksal als Erkenntnisfrage , http://www.amazon.de/Stigmatisation-Ein-Schicksal-als-Erkenntnisfrage/dp/3037690100
26. Helmut Kiene : boek en artikelen als exegeet van JvH: http://www.rudolfsteinerbuchhandlung.de/Anthroposophie/Christologie/Christologie/Phantomleib-Stigmatisation-und-Geistesforschung::7287.html ,vervaardiger strijdschrift tegen Prokofieff: http://antropocalypsearchief.blogspot.nl/2013/04/wie-was-johannes-de-evangelist-van.html , http://www.aardespiegelforum.nl/wp-content/uploads/2013/05/open-brief-aan-Prokofjieff.pdf
27. Robert Powell: http://www.amazon.de/Christus-Mayakalender-2012-Erscheinen-Antichrist/dp/395235211X hoofdstuk Die frohe Botschaft- daarin zegt hij o.a.: Bei einer persoenlichen Begegnung konnte ich das wunder erleben, das sie der Welt zeigt: die Uieberwindung der dritten Versuchung, die mit Christi Worten ausgedrueckt ist: “”Der Mensch lebt nicht vom Brot allein....” Verder verknoopt Powell e.e.a. wat van Valentin Tomberg stamt met JvH.
28. Stephan Geuljans : http://www.aardespiegel.nl/algemeen/stigmata/
29. Rob Steinbuch diverse artikelen: http://antropocalypsearchief.blogspot.nl/2011/02/stigmata-in-het-licht-van-de.html , http://antropocalypsearchief.blogspot.nl/2012/08/stigmata-ter-discussie-art-van-rob.html , http://antropocalypsearchief.blogspot.nl/2012/10/stigmata-in-discussie-verslag-van-de.html , http://antropocalypsearchief.blogspot.nl/2013/09/ter-verduidelijking-artikel-rob.html , http://antropocalypsearchief.blogspot.nl/2014/03/info-steinbuch-nieuw-vertaald-boek-jvh.html , http://antropocalypsearchief.blogspot.nl/2014/03/mededeling-rob-steinbuch-inzake-steiner.html , http://antropocalypsearchief.blogspot.nl/2014/03/mededeling-robssteinbuch-inzake.html , http://antropocalypsearchief.blogspot.nl/2014/03/melding-rob-steinbuch-vertaling-boek.html , deze serie zal wel nog niet compleet zijn maar de laatste ontwikkelingen zijn hier te vinden: http://antropocalypse.blogspot.nl/2013/11/judith-von-halle-behrend-2013.html
30. Wolfgang Stadler diverse recensies ; http://www.egoisten.de/files/zeitreisende.html , http://www.amazon.de/product-reviews/3037690437/ref=dp_top_cm_cr_acr_txt?ie=UTF8&showViewpoints=1 , https://www.facebook.com/goetzwerner/posts/594524497224696 ,
31. Michael Heinen Anders (MHA), diverse recensies http://www.amazon.de/review/R2X5OK1Z7DOH3I/ref=cm_cr_dp_title?ie=UTF8&ASIN=3723515002&channel=detail-glance&nodeID=299956&store=books , MHA is ook een schrijver die veel artikelen plaatst op antrowiki, het kan opvallen dat hij zijn grote sympathieën voor zowel JvH als Herman Keimeyer als Willy Seiss verwerkt in teksten die eigenlijk van Steiner zijn.
32. Michael Kiske : http://www.geisteskind.de/Judith%20von%20Halle , http://www.amazon.de/product-reviews/3037690437/ref=dp_top_cm_cr_acr_txt?ie=UTF8&showViewpoints=1
33. boekrecensies overwegend positief tav JvH en negatief tav SP: http://www.amazon.de/product-reviews/3037690437/ref=dp_top_cm_cr_acr_txt?ie=UTF8&showViewpoints=1 , http://www.amazon.de/product-reviews/3723515002/ref=dp_top_cm_cr_acr_txt?ie=UTF8&showViewpoints=1
34. http://www.aardespiegelforum.nl/wp-content/uploads/2013/05/open-brief-aan-Prokofjieff.pdf en voor het geval de link niet meer werkt: http://antropocalypsearchief.blogspot.nl/2014/03/strijdschrift-tegen-prokofieff-ivm-jvh.html , http://www.aardespiegelforum.nl/berichten/open-brief-aan-s-prokofjieff/
35. Wolfgang Gutberlet (Tegut), Götz Rehn (Alnatura) and Goetz Werner (DM) , http://southerncrossreview.org/86/judith-von-halle.html
36. blog auteur : http://antropocalypse.blogspot.nl/2012/11/inhoudsopgave-artikelen.html
37. zie noot 9
38. noot nr. 1 blz. 24
39. blz. 83 van genoemd boek (noot 12 duitse uitgave) Steiner: GA 148 over de betekenis het woord sabachtani en schewachtani in het aramees.
40. Eerste contacten waren gelegd met Clemens van Bemmelen
41. 24/25-4-2010 http://antroposofieindepers.blogspot.nl/2010/04/niveau.html , JvH in Nederland, of er nog een tweede lezing is geweest op een later tijdstip weet de auteur niet meer, want soms gingen geplande evenementen door haar (frequent optredende) ziektes niet door
42. blogartikelen auteur 2012 : http://antropocalypse.blogspot.nl/2013/06/judith-von-halle-behrend-2012.html
43. blogartikelen auteur 2013-14 :http://antropocalypse.blogspot.nl/2013/11/judith-von-halle-behrend-2013.html
44. aardespiegel en aardespiegelforum : http://www.aardespiegel.nl/ als tijdschrift en http://www.aardespiegelforum.nl/ als forum
45. 17-06-2013 uit noot 43 , http://www.aardespiegelforum.nl/berichten/de-ander-ontmoeten-in-het-gemeenschappelijke-streven-naar-waarheid/#comment-565
46. Jostein Saether blogspot Update 17-06-2013 http://www.amazon.de/Wandeln-unter-unsichtbaren-Menschen-Autobiographie/dp/3825172570
47. Pilatus syndroom : http://gamamila.blogspot.nl/2013/06/ich-entscheide-mich-sowohl-fur-sergei-o.html   deze bijdrage is door J.Saether verwijderd: http://gamamila.blogspot.nl/2014/04/loschen-von-beitragen-deleting.html maar dankzij de blogspot van Michael Gastkemper weer teruggevonden:http://antroposofieindepers.blogspot.nl/2013/06/schaapje-schaapje.html en http://antropocalypsearchief.blogspot.nl/2014/11/ich-entscheide-mich-sowohl-fur-sergei-o.html
48.  http://antropocalypsearchief.blogspot.nl/2014/11/ich-entscheide-mich-sowohl-fur-sergei-o.html
49. Steiners uitspraak over AKE en somnambulisme ; (GA 106 14-9-1908 Aegyptische Mythen und Mysterien, vragenbeantwoording archief) . Aangezien de vragen niet aansloten bij de lezing is deze quote niet bij betreffende voordracht afgedrukt, echter wel in het archief met vragenbeantwoordingen, daar is het voor iedereen toegankelijk en in te zien.
50. Das Mysterium der Auferstehung im Lichte der Anthroposophie van Sergej Prokofieff: http://www.amazon.com/Das-Mysterium-Auferstehung-Lichte-Anthroposophie/dp/3772519113

51. Anna Katharina Emmerick: Eine Rehabilitation, van JvH , http://www.amazon.de/Anna-Katharina-Emmerick-Eine-Rehabilitation/dp/3037690437/ref=sr_1_14?s=books&ie=UTF8&qid=1394295450&sr=1-14

52. GA 225. 23. September 1923 Jakob Böhme, Paracelsus, Swedenborg.
53. GA 67 ,21. März 1918
54. GA 253 een voordrachtenreeks die bijna geheel gewijd is aan Swedenborg en de gevaren van visionaire helderziendheid. Elders onthult Steiner dat Swedenborg een incarnatie van Ignatius van loyola is, de stichter van de jezuïetenorde. GA 240, 24-8-1924, ook GA 346, 9. September 1924, zie ook: http://www.perseus.ch/PDF-Europaer/JG_10/Europaer_02_2005.pdf
55. GA 52. Theosophie und Somnambulismus , 7. März 1904
56. GA 254, 18-10-1915 , Het is hier niet de plaats om in te gaan op de door Steiner genoemde 8e sfeer. In een toekomstig artikel (over singulariteit) zal daar aandacht aan geschonken worden.
57. GA 7
58. GA170, 15. August 191
59. GA 79, 29. November 1921
60. GA 272 , 16. August 1915
61. GA 140, 26. Oktober 1912
62. GA143 25. Februar 1912
63. GA 297, 25. November 1919
64. GA 194 14.12.1919
65. GA 188-10.1.1919.
66. GA 168-10.10.1916.
67. GA 62-6.3.1913, Irrtümer der Geistesforschung.
68. GA 266b-20.9.1912, Gedächtnisnotiz einer Esoterischen Stunde.
69. GA 264-20.9.1912, Gedächtnisnotizen von Mathilde Scholl.
70. GA 62-3.4.1913, Die Moral im Lichte der Geistesforschung.
71. GA 154 5. Mai 1914, Ausschluß eines Mitgliedes und die Begründung dieses Vorgehens.
72. Deze mededeling over het feit dat ze in dit leven geen scholing doorlopen heeft staat in bijna elke inleiding of voorwoord van haar boeken.
73. Over de christelijke en de rozenkruisers scholingsweg heeft Steiner vele voordrachten gehouden o.a.: GA 97- 19-9-1906, 30-11-1906, 11-12-1906, 13-2-1906,- 3-2-1907 ,19-9-1906 , 22-2-1907 en Ga 99, 6-6-1907.
74. noot 1 abschlussbericht blz. 32
75. noot 1 blz. 23
76. zie o.a. GA 118 in het kali yuga (duistere tijdperk) was het helderziende vermogen van de mensheid op een dieptepunt gekomen, pas na 1899 werd het weer mogelijk om het geestelijk schouwen op een hoger plan te beoefenen. Zie bijv. over kali yuga ook de volgende artikelen van de auteur: http://antropocalypse.blogspot.nl/2012/11/mayas-en-het-jaartal-2012-21-december.html , http://antropocalypse.blogspot.nl/2012/12/de-mayas-en-het-nieuwe-tijdperk-2.html
77. Novalis. Zie bijv. Christussucher und Michaeldiener van Hans Peter van Manen, blz. 95 waar hij e.e.a. samenvat over Novalis als voorloper van de antroposofie : uit het hele oeuvre van Steiner.
78. Op de websites van Michael Eggert (Egoisten) bevinden zich heel veel bijdragen, die gewijd zijn aan Judith von Halle. De auteur kan zich in veel van Eggerts ideeën niet vinden, maar vind het desondanks interessant om te volgen: http://www.egoisten.de/page63/index.html
79. GA 56- 0. Oktober 1907 en GA 106- 3. September 1908
80. In haar boek, die Holzplastik, blz.70
81. zie noot 31: MHA in een recensie op amazon: und seit ihrer Stigmatisation noch in verstärktem Maße aufgetretene Gabe einer karmischen Hellsichtigkeit, herrührend aus einer vergangenen Inkarnation als Edith Maryon (einer Mitarbeiterin Rudolf Steiners bei der Schaffung der Holzplastik des "Menschheitsrepräsentanten Christus" zwischen Luzifer und Ahriman).
82. Noot 50 blz. 31
83. zie noot 53

113) Adriana Koulias, zie blog dd 4-4-2013, volgens noot 43